De strafschoppenserie is een methode om bij het voetbalspel een beslissing te forceren om te bepalen welk team de wedstrijd wint en daarmee bijvoorbeeld te beslissen wie er naar de volgende ronde gaat of welk team een toernooi wint.
De strafschoppenserie als methode om een beslissing te forceren heeft zowel fans als tegenstanders. Voorstanders van de strafschop-methode geven aan dat voetbalspelers goede voetbalvaardigheden nodig hebben om met succes een penalty te scoren en dat het stoppen van een strafschop ook bepaalde skills van een keeper vereist. Tegenstanders zijn van mening dat het nemen van penalties meer weg heeft van een loterij.
Geschiedenis van de strafschoppenserie
De strafschoppenserie als methode om een wedstrijd te beslissen werd in 1970 officieel goedgekeurd door de International Football Association Board (IFAB). Voordien werden wedstrijden beslist door een replay, een toss met een muntstuk of het trekken van lootjes.
Hoe werkt de strafschoppenserie?
Wat is dan de procedure als een voetbalwedstrijd beslist moet worden door een een strafschoppenserie?
Elk team neemt vijf strafschoppen, waarbij men om de beurt op het doel schiet. Het team dat de meeste doelpunten scoort, wint de strafschoppenserie. Echter, als een team tijdens de strafschoppenserie buiten bereik is van de tegenstander, dan eindigt de strafschoppenserie onmiddellijk.
Als de teams nog gelijk staan na vijf strafschoppen, dan schakelt men over op de zogenaamde sudden-death, waarbij elk team om de beurt een strafschop neemt en indien één van de elftallen scoort en het andere team niet, dan eindigt de serie en gaat het winnende team naar de volgende ronde of wint het voetbaltoernooi.
Het strafschop-trauma
Sommige beroemde voetballanden hebben min of meer een strafschoppen-serie. Italië, Nederland en Engeland staan bekend om de slechte prestaties tijdens strafschoppenseries tijdens belangrijke toernooien. Het Italiaanse nationale team verloor tijdens drie WK-finales door middel van penalties. De Nederlanders verloor vier opeenvolgende strafschoppenseries (Europees kampioenschap 1992, 1996 en 2000 en de Wereldbeker in 1998).
Echter, het Engelse nationale team heeft de twijfelachtige reputatie om de strafschoppenserie het slechtste af te werken. De Engelsen hebben zeven van de acht strafschoppenseries tijdens belangrijke toernooien verloren. Alleen tijdens Euro 1996 in eigen land, konden ze een strafschoppenserie winnen door Spanje op penalties te verslaan.
Alternatieven voor strafschoppen
Zijn er goede alternatieven voor een strafschoppenserie? Door de jaren heen hebben verschillende mensen alternatieven voorgesteld, zoals de overwinning aan het team toekennen die de meeste schoten op het doel had of de meeste hoekschoppen had, waardoor aanvallende teams beloond worden. Andere suggesties zijn het op bepaalde tijdstippen verwijderen van spelers van het veld tijdens de verlenging of een één-tegen-één tussen een aanvaller en de doelman, vergelijkbaar met wat er bij hockey gebeurt.
In Europa werd er in diverse landen in het voetbalseizoen 2017-1018 geëxperimenteerd, waarbij de strafschoppenserie afgewerkt werd volgens het ABBA-principe, dus eerst team A, daarna ploeg B, dan weer B, waarna A een strafschop neemt. Volgens de International Football Association Board (IFAB) heeft het team dat de strafschoppenserie begint een duidelijk voordeel en volgens de IFAB wordt volgens de ABBA-methode de druk bij het nemen van de penalties evenredig verdeeld.
ABBA en de KNVB Beker
Het ABBA-systeem zorgde in de eerste ronde van de KNVB Beker 2017/2018 voor de nodige ophef. Nadat het bekerduel tussen FC Lisse en Hoek in een gelijkspel was geeindigd, liet de scheidsrechter de penalties nemen volgens de ABBA-methode. Alhoewel er in Engeland met dit systeem wordt geexpirimenteerd, is dit in Nederland niet toegestaan. In eerste instantie was FC Lisse de winnaar na strafschoppen, maar de KNVB besloot dat de strafschoppenserie overgedaan moest worden. Hoek legde een reis van 200 kilometer af, alleen voor strafschoppen, maar won dit keer met het reguliere systeem wel, waarmee ze verder gingen in het KNVB Bekertoernooi.
